Trang chủViệc thúc đẩy áp dụng Khu vực có biện pháp bảo tồn hiệu quả khác (OECM) được xem là bước đi quan trọng để Việt Nam tận dụng giai đoạn 2025 – 2027 như một thời điểm thích hợp nhằm thí điểm và hoàn thiện thể chế về OECM, góp phần thực hiện mục tiêu bảo tồn 30% diện tích đất liền và biển vào năm 2030 theo Khung Đa dạng sinh học toàn cầu Côn Minh – Montreal (GBF).
OECM ghi nhận nỗ lực bảo tồn hiệu quả và lâu dài của cộng đồng địa phương, các tổ chức tôn giáo và cá nhân, vốn là một đặc trưng trong bảo tồn đa dạng sinh học của vùng.
(Ảnh: WWF-Việt Nam)
Theo đó, OECM không phải là sáng kiến mới mà đã được IUCN đã ban hành hướng dẫn kỹ thuật từ năm 2019 và phiên bản tiếng Việt được công bố năm 2024. Các tổ chức quốc tế như IUCN, GIZ, WWF, UNDP đã phối hợp nghiên cứu, đánh giá tiềm năng của mô hình này tại Việt Nam. Theo đại diện IUCN, thay vì ban hành quy định mới, Việt Nam có thể dựa vào khung pháp luật hiện hành để công nhận và khuyến khích các mô hình quản lý hiệu quả trong lâm nghiệp, thủy sản hay nông nghiệp sinh thái.
Hiện tại, mới khoảng 7% diện tích đất và 2% diện tích biển của Việt Nam thuộc hệ thống khu bảo tồn. OECM được kỳ vọng sẽ bổ sung diện tích bảo tồn thông qua những khu vực vốn không nằm trong danh mục chính thức nhưng vẫn duy trì được giá trị đa dạng sinh học. Các mô hình tôm – lúa, tôm – rừng ở Đồng bằng sông Cửu Long hay nông – lâm kết hợp ở Tây Nguyên là những ví dụ tiềm năng, vừa tạo sinh kế, vừa hỗ trợ bảo tồn.
Thực tế, nhiều rừng tự nhiên, đất ngập nước, vùng đồng quản lý thủy sản do cộng đồng gìn giữ đã chứng minh khả năng duy trì đa dạng sinh học. Việc công nhận các khu vực này là OECM sẽ khuyến khích cộng đồng, doanh nghiệp và địa phương tiếp tục thực hành phát triển bền vững. Theo khuyến nghị từ WWF-Việt Nam, việc thí điểm cần được triển khai muộn nhất vào năm 2027 để bảo đảm lộ trình đạt mục tiêu 30×30.
OECM có thể được quản trị đa dạng, từ nhà nước, cộng đồng, doanh nghiệp đến các hình thức đồng quản lý. Điểm mạnh là không yêu cầu thành lập khu bảo tồn mới, mà tập trung nhận diện và hỗ trợ các khu vực hiện có, giảm áp lực về quản lý hành chính.
NBCA