Trang chủThuộc Vườn quốc gia Cát Tiên, khu Ramsar Bàu Sáu ở tỉnh Đồng Nai là một trong những khu vực đất ngập nước (ĐNN) đồng thời mang giá trị sinh thái và du lịch độc đáo nhất Việt Nam. Được công nhận là khu Ramsar thứ hai của Việt Nam vào năm 2005, Bàu Sáu đáng là một điểm nhấn trong bản đồ đa dạng sinh học toàn cầu.
Bàu Sáu nằm trong khuực lõi của Vườn quốc gia (VQG) Cát Tiên, cách TP. Hồ Chí Minh khoảng 150 km về phía đông bắc. Trải dài trên ba tỉnh Lâm Đồng, Bình Phước và Đồng Nai, Cát Tiên Với diện tích khoảng 13.759 ha, nơi đây là một trong những VQG lớn nhất ở miền nam Việt Nam. Khu dự trữ sinh quyển thế giới này lưu giữ trong mình kho báu vô giá của thiên nhiên với hệ động thực vật vô cùng phong phú và nhiều cảnh quan sinh thái tiêu biểu cho thiên nhiên hoang dã miền Đông Nam Bộ. Đặc biệt nhất phải kể đến khu Ramsar Bàu Sấu trong VQG Cát Tiên, nơi được đánh giá là khu ĐNN ngọt nội địa ven sông độc đáo nhất, có giá trị cao không chỉ về mặt sinh cảnh mà còn ở khía cạnh bảo tồn loài bởi khu vực xung quanh Bàu Sấu tập trung nhiều loài động vật và thực vật thủy sinh quý hiếm., khu vực này bao gồm các vùng đất ngập nước theo mùa, ao, hồ, và đầm lầy; bên cạnh đó còn là nơi sinh sống của hơn 1.700 loài động thực vật, bao gồm nhiều loài quý hiếm đang được bảo vệ. Trong đó, nổi bật nhất là cá sấu nước ngọt (Crocodylus siamensis), một loài đang bị nguy cấp nghiêm trọng.
Hệ sinh thái và đa dạng sinh học
Đất ngập nước theo mùa: Hệ sinh thái đất ngập nước của Bàu Sáu thay đổi theo mùa mưa và mùa khô. Trong mùa mưa, nước dâng cao, tạo thành những vùng ngập rộng lớn, cung cấp môi trường sống cho các loài thực vật thần mọc, thuỷ sinh và chim di trú. Trong mùa khô, mặt nước thu hẹp lại, nhưng vẫn duy trì được một hệ sinh thái phong phú.
Loài cá sấu nước ngọt: Bàu Sáu là một trong những nơi cuối cùng còn lại quần thể cá sấu nước ngọt, loài đối diện nguy cơ tuyệt chủng. Loài này đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái, giúp duy trì cân bằng sinh học và hạn chế sự phát triển quá mức của các loài khác trong chuỗi thức ăn.
Chim di trú và các loài động vật quý hiếm: Mỗi năm, khu Ramsar Bàu Sáu thu hút hàng nghìn loài chim di trú, trong đó có nhiều loài được liệt kê trong Sách Đỏ như già đệ, đàn đệt và đầu rìu. Ngoài ra, khu vực này còn là nơi sinh sống của nhiều loài thú quý hiếm như bò tót, vượn và cu li.
Vai trò kinh tế và xã hội: Khu Ramsar Bàu Sáu đóng góp quan trọng vào kinh tế địa phương thông qua du lịch sinh thái. Du khách đến đây có thể tham gia các hoạt động như quan sát chim, khám phá hệ sinh thái rừng ngập nước, và tận hưởng khung cảnh thiên nhiên hoang sơ. Ngoài ra, khu vực còn cung cấp nguồn tài nguyên như cá, tôm và sán cho các cơng đồng dân xung quanh.
Thách thức trong bảo tồn
Như nhiều khu bảo tồn khác, Bàu Sáu đang đối mặt với nhiều thách thức. Sự mở rộng các hoạt động khai thác tài nguyên, ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu đang gây áp lực lên hệ sinh thái. Ngoài ra, việc đối phó với nguy cơ tuyệt chủng của cá sấu nước ngọt và các loài quý hiếm khác cũng là một vấn đề cần được quan tâm.
Giải pháp bảo tồn
Tăng cường giáo dục cộng đồng: Nâng cao nhận thức cho người dân về tầm quan trọng của việc bảo tồn hệ sinh thái.
Xây dựng chính sách bảo vệ: Ban hành các quy định nghiêm ngặt về việc khai thác tài nguyên và đảm bảo sự bền vững của khu vực.
Hợp tác quốc tế: Tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế để huy động nguồn lực và kinh nghiệm trong bảo tồn.
Nghiên cứu khoa học: Đầu tư nghiên cứu để hiểu rõ hơn về hệ sinh thái và ảnh hưởng của biến đổi khí hậu.
Khu Ramsar Bàu Sáu là một báu vật thiên nhiên của Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì đa dạng sinh học và phát triển kinh tế bền vững. Bàu Sấu theo tiếng người Chăm cổ có nghĩa là hồ nước nơi có nhiều cá sấu sinh sống. Đây là môi trường sống tuyệt vời của loài cá sấu xiêm, các loài động thực vật thủy sinh, cá nước ngọt, các loài chim có đời sống quan hệ mật thiết với nước, đặc biệt là nhiều loài chim đang bị đe dọa của Việt Nam cũng như của thế giới như Ngan cánh trắng, Quắm cánh xanh, già đẩy Java,… Các loài thú móng guốc như Bò tót, Nai, Heo rừng cũng thường xuất hiện ở khu vực này để kiếm ăn vào mùa khô hàng năm, tạo nên một sinh cảnh hoang dã độc đáo hiếm thấy. Để bảo vệ và phát huy giá trị của khu vực này, cần sự chung tay góp sức từ cộng đồng, chính quyền và các tổ chức quốc tế./.
NBCA