Trang chủNhờ đáp ứng đầy đủ các tiêu chí đối với vùng đất ngập nước (ĐNN) có vai trò quan trọng trong việc bảo tồn các loài động, thực vật quý hiếm, gần đây, Vườn Quốc gia (VQG) U Minh Thượng của tỉnh Kiên Giang chính thức được công nhận là khu Ramsar (vùng ĐNN có tầm quan trọng quốc tế về sinh học và bảo tồn) thứ 8 của Việt Nam và thứ 2.228 của thế giới, là một trong những khu vực đất ngập nước quý giá nhất đồng bằng sông Cửu Long. Nằm trên địa bàn huyện U Minh Thượng, tỉnh Kiên Giang, khu vực này không chỉ đáng giá về đa dạng sinh học mà còn mang ý nghĩa to lớn trong việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và phát triển bền vững.
VQG U Minh Thượng là một trong ba vùng ĐNN quan trọng nhất tại vùng đồng bằng sông Cửu Long; có đặc điểm của rừng cực đỉnh nguyên sinh. Đó là các ưu hợp của rừng hỗn giao và rừng tràm trên đất than bùn, trở thành một hệ sinh thái có tầm quan trọng đặc biệt; là nơi nuôi dưỡng, trú ngụ của nhiều động vật hoang dã, quý hiếm, đặc trưng và nguy cấp. VQG có thể mô tả với nét đặc trưng nhất như một hệ sinh thái rừng tràm thuộc vùng đầm lầy có than bùn. Nơi đây còn có gần 3.000 ha đất đầm lầy và đồng cỏ ngập nước – là khu vực lớn nhất và quan trọng nhất trong các khu rừng trong vùng U Minh.
Điều đó được phản ánh qua sự khác biệt của hệ động – thực vật được tìm thấy ở đây với 254 loài thực vật có mạch bậc cao và nguồn tài nguyên động vật có xương sống – không xương sống với sự hiện diện của 33 loài thú, 188 loài chim, 29 loài bò sát lưỡng cư, 60 loài cá, 204 loài côn trùng và nhiều loài động vật thủy sinh phân bố ở các độ sâu khác nhau trong hệ sinh thái. Trong số đó, có 72 loài được xác định là hiếm (ghi nhận trong Sách Đỏ Việt Nam và Liên minh bảo tồn thiên nhiên quốc tế IUCN). Trên 3.000 ha diện tích đồng cỏ ngập nước nơi đây còn tạo điều kiện cho các loài chim và các động vật khác hiện diện, đóng góp đáng kể cho toàn bộ sự đa dạng sinh học…
Khu Ramsar U Minh Thượng nằm trong vùng lõi của rừng ngập mặn U Minh, được bao quanh bởi hệ thống sông rạch chằng chịt và các đầm lầy. Diện tích khu vực lên đến 21.000 ha, trong đó khu lõi chiếm 8.038 ha được bảo vệ nghiêm ngặt. Khu Ramsar U Minh Thượng là nơi sinh sống của hơn 250 loài thực vật, trong đó nhiều loài có giá trị kinh tế và y học như tràm, mé, vàng vôi. Về động vật, khu vực này ghi nhận hơn 200 loài chim, bao gồm nhiều loài quý hiếm như già đỉa, đại bàng chân xám, và các loài di cư theo mùa.
Theo đó, hệ sinh thái đất ngập nước tại U Minh Thượng được xem là một trong những hệ sinh thái tự nhiên quan trọng nhất đồng bằng sông Cửu Long. Khu vực này đặc biệt với lớp đất than màu mỡ, giàu chất dinh dưỡng và là nơi sinh sống lý tưởng cho nhiều loài động, thực vật. Đây cũng là nơi có môi trường sinh sống lý tưởng cho hơn 50 loài cá nước ngọt, trong đó nhiều loài có nguy cơ tuyệt chủng. Các loài động vật khác như rừng, rắn, và các loài lương còn có vai trò quan trọng trong việc duy trì hệ sinh thái tự nhiên.
Khu Ramsar U Minh Thượng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự cân bằng sinh thái và hấp thụ các-bon. Hệ sinh thái đất ngập nước tại đây được xem là “lá phổi xanh” của khu vực, điều hòa khí hậu và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu. Hơn nữa, khu vực này còn giúp ngăn chặn xói mòn đất, bảo vệ nguồn nước ngầm và cung cấp tài nguyên thiên nhiên bền vững cho các hoạt động nông nghiệp và thuỷ sản.
Với cảnh quan thiên nhiên hoang sơ và hệ sinh thái phong phú, khu Ramsar U Minh Thượng là điểm đến hấp dẫn cho du khách yêu thích khám phá và học hỏi về thiên nhiên. Du khách có thể tham gia các chuyến tham quan bằng xuồng, tận hưởng không khí trong lành và tìm hiểu về đời sống động thực vật tại đây. Các hoạt động như chụp ảnh thiên nhiên, xem chim, và thưởng thức đặc sản địa phương như mật ong rừng, cá lóc nướng trui đã góp phần tăng sức hút cho khu du lịch.
Hiện nay, khu Ramsar U Minh Thượng vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, và các hoạt động khai thác tài nguyên bất hợp pháp. Chính quyền và các tổ chức phi chính phủ đã thực hiện nhiều biện pháp bảo tồn tại U Minh Thượng. Các chương trình khôi phục rừng tràm, bảo vệ đa dạng sinh học và đối phó với tác động của biến đổi khí hậu đã được thực hiện; các hoạt động nghiên cứu khoa học được triển khai nhằm cung cấp dữ liệu và đề xuất các giải pháp bảo tồn hiệu quả. Các chương trình truyền thông nâng cao nhận thức và giáo dục cộng đồng cũng được thúc đẩy, nhấn mạnh vai trò quan trọng của cộng đồng trong việc bảo tồn và sử dụng bền vững vùng ĐNN này.
Trong tương lai, việc bảo tồn và phát triển khu Ramsar U Minh Thượng cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, từ chính quyền, tổ chức phi chính phủ, đến cộng đồng địa phương. Các chương trình nghiên cứu khoa học, giáo dục môi trường, và quy hoạch du lịch bền vững cũng sẽ là những định hướng quan trọng, then chốt trong nỗ lực bảo tồn và sử dụng khôn khéo vùng ĐNN U Minh Thượng./.
NBCA