Trang chủViệt Nam là một trong những quốc gia được xác định là thuộc Trung tâm đa dạng sinh học Indo-Burma – một trong 36 trung tâm đa dạng sinh học quan trọng nhất thế giới. Trung tâm này bao gồm khu vực đông bắc Ấn Độ, Myanmar, Lào, Campuchia, Thái Lan, Việt Nam và một phần của Trung Quốc. Với sự đa dạng của hệ sinh thái, Việt Nam là nơi sinh sống của nhiều loài động, thực vật quý hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng cao.
Trung tâm Đa dạng sinh học Indo – Burma là một trong 36 trung tâm đa dạng sinh học quan trọng nhất thế giới. Đây là khu vực trải dài từ đông bắc Ấn Độ, Myanmar, Lào, Campuchia, Thái Lan, Việt Nam và một phần của Trung Quốc. Với diện tích rộng lớn và sự phong phú về điều kiện địa lý, khu vực này là môi trường sinh sống của vô số loài động, thực vật độc đáo, trong đó nhiều loài đang bị đe dọa tuyệt chủng. Trung tâm này được công nhận là một trong những điểm nóng về đa dạng sinh học, nơi có tỷ lệ loài đặc hữu cao nhưng cũng phải đối mặt với nhiều thách thức như mất rừng, suy thoái môi trường và khai thác tài nguyên thiên nhiên quá mức. Việc bảo tồn các hệ sinh thái trong khu vực này đóng vai trò then chốt đối với sự cân bằng sinh thái toàn cầu.
Trung tâm Đa dạng sinh học Indo-Burma được hình thành do sự hội tụ của nhiều yếu tố địa lý, khí hậu và sinh thái trong hàng triệu năm qua. Khu vực này từng là một phần của vùng đất liền rộng lớn nối liền giữa các lục địa châu Á và châu Úc, tạo điều kiện thuận lợi cho sự giao thoa của các hệ sinh thái. Biến đổi địa chất và khí hậu theo thời gian đã thúc đẩy sự phát triển của các loài đặc hữu và làm phong phú thêm hệ động thực vật nơi đây. Trong những thập kỷ gần đây, khu vực này được các tổ chức bảo tồn quốc tế công nhận là một trong những điểm nóng đa dạng sinh học, cần có sự bảo vệ và quản lý nghiêm ngặt để duy trì các hệ sinh thái quan trọng. Các chương trình bảo tồn đã được triển khai nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực từ con người và duy trì sự cân bằng sinh thái.
Hệ sinh thái của điểm nóng Indo-Burma bao gồm các vùng đất liền không gồm vùng biển của Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan, Việt Nam và một phần phía nam Trung Quốc. Với tính đặc hữu loài động vật và thực vật cao nhất và sự thu hẹp của môi trường sống tự nhiên, Indo-Burma có tên trong danh sách 10 điểm nóng có tính đa dạng sinh học không thể thay thế được và trong nhóm 5 địa điểm bị đe dọa cao nhất. Khu vực IndoBurma nơi có dân số đông hơn tất cả các điểm nóng khác và quy mô các hệ sinh thái tự nhiên còn lại đã bị suy giảm nghiêm trọng đang chịu áp lực ngày càng lớn từ việc mất, thoái hóa và chia cắt môi trường sống tự nhiên và khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên.
Việt Nam là một phần của Trung tâm Đa dạng sinh học Indo-Burma ngay từ khi khu vực này được công nhận là một điểm nóng đa dạng sinh học toàn cầu. Trong những năm 1990, các tổ chức bảo tồn quốc tế, bao gồm Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên (WWF) và Tổ chức Bảo tồn Quốc tế (CI), đã chính thức đưa Việt Nam vào danh sách các quốc gia thuộc khu vực cần ưu tiên bảo tồn. Từ đó, Việt Nam đã tham gia vào nhiều chương trình nghiên cứu, bảo tồn và phát triển bền vững trong khu vực, đồng thời hợp tác với các quốc gia láng giềng để bảo vệ hệ sinh thái chung.
Sự đa dạng sinh học đồ sộ ấn tượng cùng các hệ sinh thái đồng phong phú củaViệt Nam giúp đất nước ta được ví như “viên ngọc quý” của Trung tâm Indo-Burma, được thể hiện qua việc sở hữu khoảng 10% tổng số loài động, thực vật trên thế giới. Theo thống kê, đất nước ta có hơn 13.200 loài thực vật, 10.000 loài động vật, trong đó nhiều loài là đặc hữu chỉ có ở Việt Nam như sao la (Pseudoryx nghetinhensis), chà vá chân xám (Pygathrix cinerea), bò sát giải đốc (Crocodylus siamensis)… Ngoài ra,Việt Nam có nhiều hệ sinh thái đồng biển, rừng núi, đầm lầy và sông ngòi. Rừng ngập mỗn và san hô ven biển cung cấp môi trường sống cho nhiều loài thủy sinh và chim di trú. Khu dự trữ sinh quyển Cát Bà, Vườn quốc gia Cát Tiên, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng là những khu bảo tồn sinh học quan trọng.
Tuy nhiên, bên cạnh sự giàu có về đa dạng sinh học, Việt Nam cũng phải đối diện với những thách thức nghiêm trọng như mất rừng, sự xâm lấn của con người, biến đổi khí hậu và nạn buôn bán động vật hoang dã. Rất nhiều loài đang đối diện nguy cơ tuyệt chủng, trong đó có tê giác một sừng Việt Nam, loài đã bị tuyệt chủng vào năm 2010. Nhằm giải quyết những vấn đề thách thức đặt ra, bên cạnh tăng cường các hoạt động bảo tồn băng việc xây dựng các khu bảo tồn, thành lập các vườn quốc gia, đẩy mạnh hoạt động giáo dục môi trường và chống buôn bán động vật hoang dã; việc thúc đẩy hợp tác quốc tế cũng đang được Chính phủ quan tâm, đẩy mạnh hợp tác nhằm góp phần giành lại sự cân bằng sinh thái cho đất nước.
Với những nỗ lực không ngừng, Việt Nam hy vọng sẽ bảo vệ và duy trì sự đa dạng sinh học đồng thời phát triển bền vững cho thế hệ tương lai./.
NBCA