Trang chủĐa dạng sinh học toàn cầu đang trải qua cuộc khủng hoảng chưa từng có, với hơn 70% quần thể động vật hoang dã trên thế giới bị mất đi chỉ trong 50 năm qua. Báo cáo Sức sống Hành tinh 2024 của Quỹ Động vật Hoang dã Thế giới (WWF) đã cung cấp một bức tranh toàn cảnh đáng báo động về tình trạng suy thoái sinh học toàn cầu, nhấn mạnh những thách thức và cơ hội để đảo ngược xu hướng này.
Những con số đáng lo ngại
Theo báo cáo, quy mô trung bình của quần thể động vật có xương sống trên toàn cầu, bao gồm động vật có vú, chim, bò sát, lưỡng cư và cá, đã giảm 73% từ năm 1970 đến 2020. Đáng chú ý, các quần thể sống trong môi trường nước ngọt chịu tổn thất nặng nề nhất, với mức giảm lên đến 85%, trong khi quần thể trên cạn và dưới biển lần lượt giảm 69% và 56%.
Khu vực Mỹ Latin và Caribe ghi nhận sự suy giảm mạnh nhất, với 95% quần thể bị mất, tiếp theo là châu Phi (76%) và châu Á – Thái Bình Dương (60%). Bắc Mỹ và châu Âu – Trung Á có mức giảm thấp hơn, lần lượt là 39% và 35%.
Báo cáo chỉ ra rằng sự suy giảm đa dạng sinh học phần lớn là hậu quả của các hoạt động do con người gây ra, bao gồm phá rừng, suy thoái môi trường sống, khai thác tài nguyên quá mức và ô nhiễm. Đặc biệt, hệ thống sản xuất và tiêu dùng lương thực toàn cầu đang tạo ra áp lực lớn lên các hệ sinh thái, khi đất nông nghiệp mở rộng và các phương thức canh tác không bền vững làm mất đi môi trường sống của nhiều loài.
Ngoài ra, các yếu tố như biến đổi khí hậu, các loài xâm lấn, và dịch bệnh cũng góp phần gia tăng tốc độ suy thoái. Sự mất mát này không chỉ đẩy thiên nhiên đến gần các điểm tới hạn không thể đảo ngược mà còn gây tác động tiêu cực đến sức khỏe con người, ổn định khí hậu và nền kinh tế toàn cầu.
Cần chung tay hành động
Dù bức tranh tổng thể u ám, báo cáo cũng nêu bật một số thành tựu bảo tồn đáng khích lệ. Chẳng hạn, nhờ nỗ lực bảo tồn mạnh mẽ, quần thể khỉ đột núi ở dãy Virunga (Đông Phi) đã tăng trưởng 3% mỗi năm từ 2010 đến 2016. Tương tự, số lượng bò rừng bison tại Trung Âu đã phục hồi từ con số 0 lên đến 6.800 cá thể trong giai đoạn 1970-2020.
Những thành công này cho thấy các biện pháp bảo tồn hiệu quả có thể đảo ngược xu hướng suy giảm, đặc biệt khi có sự phối hợp chặt chẽ giữa các chính phủ, tổ chức phi chính phủ và cộng đồng địa phương.
Ông Carter Roberts, Chủ tịch WWF-US, nhấn mạnh: “Thiên nhiên là nền tảng cho sức khỏe con người, sự ổn định khí hậu và sự sống trên Trái đất. Báo cáo này là lời cảnh tỉnh rằng chúng ta cần hành động ngay lập tức để ngăn chặn thảm họa.”
WWF kêu gọi các quốc gia tăng cường thực thi các cam kết bảo vệ đa dạng sinh học, đặc biệt trong bối cảnh Khung Đa dạng Sinh học Toàn cầu Côn Minh – Montreal đặt mục tiêu bảo vệ ít nhất 30% diện tích đất và biển toàn cầu vào năm 2030. Đồng thời, các chính sách cần tập trung vào cải thiện hệ thống thực phẩm bền vững, giảm khí thải nhà kính và đầu tư vào phục hồi môi trường sống.
Suy giảm đa dạng sinh học không chỉ là vấn đề môi trường mà còn là thách thức mang tính hệ thống đối với toàn nhân loại. Mặc dù các con số trong báo cáo Sức sống Hành tinh 2024 của WWF thật đáng báo động, chúng cũng mở ra cơ hội để chúng ta hành động quyết liệt hơn.
Đảo ngược sự suy thoái sinh học là trách nhiệm của mọi quốc gia, tổ chức và cá nhân. Việc bảo vệ thiên nhiên không chỉ là cách để đảm bảo sự sống trên hành tinh mà còn là cơ hội để xây dựng một tương lai bền vững cho thế hệ mai sau.
NBCA