Khu dự trữ thiên nhiên Hang Kia – Pà Cò (Hòa Bình) – Nguồn: https://vietgoing.com/
Khu bảo tồn thiên nhiên Hang Kia – Pà Cò có diện tích 7.091 ha, trong đó, phân khu bảo vệ nghiêm ngặt có 2.680 ha, khu phục hồi sinh thái có 4.411 ha. Ngoài ra, vùng đệm có diện tích 8.010 ha.
Trong phạm vi khu bảo tồn có nhiều khối núi đá vôi cao, nhọn, đỉnh cao nhất tới 1.536 m nằm ở Tây Bắc Khu bảo tồn, độ cao giảm dần về phía Đông. Hầu hết, Khu bảo tồn ở độ cao trên 500 m.
Theo số liệu đã được công bố, hệ thực vật Khu bảo tồn thiên nhiên Hang Kia – Pà Cò có 1.051 loài, 639 chi, 171 họ thuộc 5 ngành thực vật bậc cao có mạch, chiếm khoảng 10% tổng số loài, 28% tổng số chi và 56% tổng số họ của hệ thực vật Việt Nam. Ngành duy nhất không phát hiện được ở Khu bảo tồn thiên nhiên Hang Kia – Pà Cò là Khuyết lá thông (Psilotophyta). Tuy nhiên, đây là ngành thực vật cổ nhất của hệ thực vật Việt Nam, duy nhất có 1 họ, 1 chi và 1 loài.
Hệ thực vật của Khu bảo tồn Hang Kia – Pà Cò đã thống kê được 17 loài được ghi vào Sách Đỏ Việt Nam, trong đó có 10 loài sẽ nguy cấp (VU) và 7 loài nguy cấp (EN). Ngoài ra, còn có 5 loài là đặc hữu Việt Nam như: thị Chợ Bờ (Dyospyros choboensis), vù hương (Cinnamomum balansac), dương đỏ (Alniphyllum eberhardtii), súm bắc (Eurya tonkinensis) và giom Trung bộ (Melodinus annamensis) Hệ thực vật Khu bảo tồn Hang Kia – Pà Cò có nhiều loài cây thuốc, trong đó có một số loài thuộc loại quý hiếm như đẳng sâm (Codonopsis javanica), ba kích (Morinda offcinalis), bảy lá một hoa (Paris polyphylla), thổ phục linh (Smilax grabla)… Nhiều loài cây gỗ quý có giá trị kinh tế cao như pơ mu (Fokienia hodginsii), đinh (Markhamia stipulatha), trai lý (Garcinia faraecoides), chò chỉ (Parashorea chinensis), vù hương (Cinnamomum balansae), sến (Madhuca pasquieri), nghiến (Burretiodendron tonkinensis)… Một số loài lan là cây cảnh đẹp như hoàng thảo (Dnedrobium amabile), hoàng thảo hoa vàng (Dendrobium chrysanthum), lan kim tuyến đá vôi (Anoectochilus calareus)…
Ở độ cao trên 1.000 m so với mực nước biển, tại những nơi còn chưa bị tác động hoặc tác động chưa đáng kể, Khu bảo tồn thiên nhiên Hang Kia – Pà Cò được che phủ bởi kiểu rừng á nhiệt đới cây lá kim thuần loại với các loại như thông đỏ bắc (Taxus chinensis) thông 5 lá Pà Cò (Pinus kwangtungensis), thông tre lá ngắn (Podocargus pidgeri)… Cũng có thể là rừng á nhiệt đới hỗn giao cây lá kim, lá rộng với tổ thành cây lá rộng chủ yếu thuộc họ Dẻ (Fagaceae), còn cây lá kim gồm thông tre lá dài (Podocarpus neriifolius), thông nàng (Dacrycarpus imbricatus), dẻ tùng sọc trắng hẹp (Amentotaxus argotaenia).
Vào đầu thập kỷ 80 của thế kỷ XX, khu rừng trên núi đá vôi ở Hang Kia – Pà Cò được biết đến do GS.TS Phan Kế Lộc đã phát hiện được 2 loài thực vật hạt trần mới bổ sung cho hệ thực vật Việt Nam, đó là thông đỏ bắc (Taxus chinensis) và thông 5 lá Pà Cò (Pinus Kwangtungensis). Hiện nay, cả 2 loài này đều được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam, là những loài có nguy cơ tuyệt chủng, nguồn gen quý hiếm, cần bảo vệ.
Như vậy, hệ thực vật khu bảo tồn thiên nhiên Hang Kia – Pà Cò không chỉ là nguồn tài nguyên có tính đa dạng sinh học cao mà còn đang lưu giữ nhiều nguồn gen có giá trị về khoa học.