Trang chủViệt Nam sở hữu nhiều di sản thiên nhiên có giá trị đặc biệt, đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ môi trường, phát triển du lịch bền vững và gìn giữ đa dạng sinh học. Nhằm nâng cao hiệu quả bảo vệ và quản lý các di sản thiên nhiên, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã có những điều chỉnh quan trọng, trong đó nhấn mạnh đến sự phối hợp giữa các Bộ, ngành trong công tác quản lý, cũng như đưa di sản thiên nhiên trở thành một nội dung quan trọng trong quy hoạch cấp tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương.
Trước đây, việc quản lý di sản thiên nhiên chủ yếu do một số cơ quan chuyên trách đảm nhiệm, dẫn đến tình trạng chồng chéo hoặc thiếu sự phối hợp đồng bộ. Tuy nhiên, với những quy định mới trong Luật Bảo vệ môi trường 2020, trách nhiệm quản lý di sản thiên nhiên được giao cho nhiều Bộ, ngành cùng tham gia, giúp tăng cường sự phối hợp, giám sát và triển khai các biện pháp bảo vệ hiệu quả hơn. Điều này không chỉ giúp bảo vệ tốt hơn các di sản thiên nhiên có giá trị, mà còn tạo cơ hội để phát triển du lịch sinh thái gắn với bảo tồn thiên nhiên.
Bên cạnh đó, một điểm mới quan trọng trong công tác bảo vệ di sản thiên nhiên là việc bổ sung đối tượng này vào quy hoạch cấp tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương. Đây là bước tiến quan trọng, giúp các địa phương chủ động hơn trong việc bảo vệ, sử dụng hợp lý tài nguyên thiên nhiên, đồng thời gắn kết chặt chẽ giữa quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội với nhiệm vụ bảo tồn thiên nhiên. Việc đưa di sản thiên nhiên vào quy hoạch sẽ giúp hạn chế tình trạng xâm lấn, khai thác quá mức hoặc sử dụng sai mục đích các khu vực có giá trị bảo tồn.
Những thay đổi này thể hiện sự quan tâm ngày càng lớn của Nhà nước đối với công tác bảo vệ di sản thiên nhiên, đồng thời tạo ra khung pháp lý rõ ràng để đảm bảo phát triển bền vững. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và áp lực phát triển ngày càng gia tăng, việc quản lý và quy hoạch hợp lý di sản thiên nhiên không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế – xã hội dài lâu cho các địa phương và đất nước.
Về tổ chức bộ máy
Thời gian qua, đã có những hoạt động kiện toàn hệ thống cơ quan quản lý nhà nước về công tác quản lý đa dạng sinh học (ĐDSH) theo hướng phân định rõ chức năng quản lý nhà nước, trong đó chú trọng việc thực hiện các nhiệm vụ quản lý bảo tồn, xây dựng và thực hiện quy hoạch bảo tồn ĐDSH; Tăng cường công tác thực thi pháp luật, chế tài xử phạt, xử lý nghiêm các vi phạm quy hoạch bảo tồn ĐDSH.
Điều 6 của Luật ĐDSH 2008 đã quy định: Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về ĐDSH; Bộ Tài nguyên và Môi trường chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về ĐDSH; bộ, cơ quan ngang bộ trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình thực hiện quản lý nhà nước về ĐDSH theo phân công của Chính phủ; UBND các cấp trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình thực hiện quản lý nhà nước về ĐDSH theo phân cấp của Chính phủ. Tại địa phương, các Sở Tài nguyên và Môi trường và Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là các cơ quan chịu trách nhiệm chính trong việc giúp UBND cấp tỉnh quản lý nhà nước về ĐDSH, thực hiện các chính sách, pháp luật và kế hoạch quốc gia về ĐDSH.
Về nguồn lực tài chính
Nguồn lực ngân sách được bố trí theo phân cấp hiện hành để thực hiện các công tác bảo tồn ĐDSH. Theo Luật ĐDSH (2008), Chính phủ Việt Nam đã cam kết sẽ phân bổ ngân sách nhà nước cho các hoạt động bảo tồn và phát triển bền vững ĐDSH, từ các nguồn sau đây: Ngân sách nhà nước; Đầu tư, đóng góp của tổ chức, cá nhân trong nước, tổ chức, cá nhân nước ngoài; Thu từ dịch vụ môi trường liên quan đến ĐDSH và các nguồn khác theo quy định của pháp luật. Ngân sách cho bảo tồn ĐDSH ở cấp Trung ương chủ yếu tập trung tại Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Khoa học và Công nghệ.
Hệ thống văn bản pháp quy về bảo vệ môi trường, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học tại các di sản thiên nhiên đang trong quá ngày một hoàn thiện, tạo căn cứ pháp lý quan trọng để quản lý di sản thiên nhiên thống nhất theo định hướng mới; là bước tiến quan trọng để bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học và nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường…Hiện nay trong quy hoạch cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đã bổ sung đối tượng di sản thiên nhiên vào đối tượng quy hoạch./.
NBCA