Trang chủNgày 17 tháng 7 năm 2020, tại Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (VAAS) đã diễn ra hội thảo quốc tế “Chỉnh sửa gen: Bối cảnh toàn cầu và tiềm năng cho Việt Nam” do Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam và Hội đồng Ngũ cốc Hoa Kỳ (USGC) phối hợp tổ chức với mục tiêu chia sẻ kiến thức, bài học kinh nghiệm và thực tiễn triển khai hoạt động liên quan đến ứng dụng công nghệ chỉnh sửa gen trong chọn, tạo và cải tiến giống cây trồng trên thế giới và Việt Nam. Hội thảo có sự tham gia của đông đảo các nhà khoa học trong lĩnh vực nông nghiệp, công nghệ sinh học, di truyền và chọn giống cây trồng đến từ các Viện nghiên cứu, Trường đại học, Cơ quan quản lý, Hiệp hội trong và ngoài nước và đại diện của Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam.
Công nghệ chỉnh sửa gen đã được nghiên cứu, phát triển trong hơn một thập kỉ qua cho phép các nhà khoa học “chỉnh sửa” bộ gen của cây trồng để tạo ra các tính trạng mong muốn và đã chứng minh có khả năng cải tiến giống cây trồng mang lại nhiều lợi ích cho người nông dân, giúp nâng cao giá trị thương mại và cải tiến các tính trạng tiêu dùng.
Tại Hội thảo, chia sẻ kinh nghiệm về phát triển các kỹ thuật nhân giống mới để cải tiến cây trồng ở Nhật Bản, GS.TS. Hiroshi Ezura, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu đổi mới cây trồng Tsukuba đã đưa ra những kinh nghiệm thực tiễn về giống cà chua của Nhật Bản được chọn, tạo bằng công nghệ chỉnh sửa gen đã có sự cải thiện về chất lượng dinh dưỡng và hàm lượng GABA cao. GABA (axit Gamma Amino Butyric) là một loại axit amin tự nhiên hoạt động như một chất dẫn truyền thần kinh, giúp tạo cảm giác thư thái, làm dịu sự căng thẳng và sợ hãi, đồng thời cải thiện giấc ngủ. GABA đã trở thành sản phẩm thực phẩm chức năng phổ biến trong những năm gần đây. Tuy nhiên GABA không có sẵn từ nhiều nguồn thực phẩm tự nhiên. Chính vì vậy, việc tạo ra giống cà chua mới có hàm lượng GABA tăng cao nhờ kỹ thuật chỉnh sửa gen là một thành tựu lớn, và giống cà chua này sắp tới sẽ được phát triển đại trà tại Nhật Bản.
Hội thảo cũng đã nghe tham luận của các nhà khoa học, đơn vị quản lý và doanh nghiệp về chỉnh sửa gen như: Sự phát triển và ứng dụng của PBI/ chỉnh sửa gen tại Hoa Kỳ; Cập nhật về phát triển giống cây trồng bằng công cụ chỉnh sửa gen; Tổng quan về PBI và chỉnh sửa gen trong nông nghiệp và chọn giống cây trồng; Ưng dụng công nghệ chỉnh sửa gen trong cải thiện tính trạng chất lượng và chống chịu bệnh ở một số giống lúa phổ biến; Thực trạng pháp ký cho PBI trên toàn cầu và gợi ý chính sách cho Việt Nam.
Theo các nhà khoa học, các chính sách, quy định về chỉnh sửa gen có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển và khai thác tối đa tiềm năng của công nghệ. Cụ thể, GS. TS. Phạm Văn Toản, Phó Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam (VAAS) cho biết: Hoa Kỳ và một số quốc gia khác xác định giống cây trồng mới tạo ra từ công nghệ chỉnh sửa gen không khác biệt về mặt di truyền với giống cây trồng tạo ra bằng các kỹ thuật, công nghệ truyền thống nên không cần thiết phải ban hành văn bản quản lý mới về công nghệ chỉnh sửa gen và sản phẩm tạo ra từ công nghệ chỉnh sửa gen. Các nước Australia, Ấn Độ dự kiến đưa ra qui định quản lý sản phẩm tạo ra từ công nghệ chỉnh sửa gen chứa gen ngoại lai tương tự sản phẩm biến đổi gen, các sản phẩm khác không chứa gen ngoại lai được quản lý tương tự sản phẩm tạo ra từ công nghệ chọn tạo giống cây trồng truyền thống.
Trong khi đó Liên minh châu Âu (EU) coi giống cây trồng tạo ra bằng công nghệ chỉnh sửa gen là cây trồng biến đổi gen và đang giao Cục An toàn thực phẩm châu Âu (EFSA) đánh giá mức độ tương thích của các phương pháp đánh giá rủi ro hiện có với những sản phẩm tạo ra bằng kỹ thuật chỉnh sửa gen. Nhiều quốc gia khác đang trong quá trình xây dựng chính sách và hướng dẫn quản lý cây trồng chỉnh sửa gen và sản phẩm tạo ra.
Trong báo cáo về Công nghệ chỉnh sửa gen của nhóm nghiên cứu của Viện Di truyền nông nghiệp, TS. Nguyễn Duy Phương cho biết: Bối cảnh toàn cầu và tiềm năng cho Việt Nam, các nhà khoa học đề xuất chính phủ Việt Nam nên tiến hành rà soát, đánh giá lại toàn bộ các định nghĩa và tiêu chuẩn trong khung quy định pháp lý hiện hành để việc ứng dụng công nghệ chỉnh sửa gen không bị kiểm soát một cách bất hợp lý, tạo điều kiện để công nghệ này được phát triển tại Việt Nam.
Chỉnh sửa gen là lĩnh vực mới ở Việt Nam và hiện chưa có qui định quản lý về chỉnh sửa gen. Trong tương lai gần, cùng với việc Việt Nam thực hiện Công ước đa dạng sinh học mà Việt Nam là thành viên, Luật đa dạng sinh học và các luật liên quan, rất cần việc xây dựng những quy định quản lý cho công nghệ mới và các sản phẩm từ chỉnh sửa gen. Việt Nam cũng cần học tập kinh nghiệm của các quốc gia đi trước, hợp tác, trao đổi và xây dựng giải pháp quản lý thích hợp để khai thác ứng dụng có hiệu quả công nghệ chỉnh sửa gen trong điều kiện cụ thể của Việt Nam phục vụ phát triển nông nghiệp bền vững.
Nguồn:Tổng hợp