Trang chủĐăng ngày 18-03-2014 trong chuyên mục Tin thế giới
Các nỗ lực chung đã khiến cho cây vừng trở thành Lamiales (bộ Hoa môi) thứ hai được giải mã gien cùng với các bộ gien của loài thực vật Nhỉ cán túi Utricularia gibba đã từng được công bố. Nghiên cứu mới nhất được đăng tải trực tuyến trên tờ Genome Biology.
Vừng (danh pháp hai phần là Sesamum indicum L.) được coi là nữ hoàng của cây hạt dầu với hàm lượng dầu cao và chất lượng. Cây trồng này được trồng rộng rãi ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới dưới hình thức là một nguồn cung cấp dầu và prôtêin quan trọng. So với các cây trồng có dầu ăn được khác như: đậu tương, cải dầu, đậu phộng và ô liu, vừng có ưu thế về hàm lượng dầu cao (~ 55% hạt khô), và do đó cây vừng là một mô hình hấp dẫn cho nghiên cứu tổng hợp lipid. Tuy nhiên, những nghiên cứu hiện nay chỉ giới hạn về dữ liệu gien của cây vừng.
Trong nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu đã trình bày một phác thảo bộ gien của giống vừng có chất lượng cao là “Zhongzhi số 13” – một giống ưu việt ở Trung Quốc đã được trồng trong mười năm qua. Sau khi dữ liệu được xử lý, kích thước của bộ gien vừng đã được ráp lại là khoảng 337 Mb, với tổng số 27.148 gien. Kết quả này đã làm nổi bật sự vắng mặt của miền thụ thể Toll/interleukin-1 trong các gien kháng, và cho rằng đó có thể là một mô hình mới trong việc làm sáng tỏ sự tương tác của các gien kháng bệnh.
Để khám phá cơ chế phân tử của sinh tổng hợp lipid, các nhà nghiên cứu tiến hành các phân tích gien và transcriptomic (nghiên cứu ở mức độ phiên mã gen) so sánh đồng thời phát hiện thấy một sự mở rộng ở gien chuyển lipid loại 1 bởi sự trùng lặp trước sau, sự co lại ở gien suy giảm lipid, và các biểu hiện khác biệt của các gien cần thiết trong con đường sinh tổng hợp triacylglycerol, đặc biệt là trong giai đoạn đầu phát triển của hạt. Các nhà nghiên cứu tiếp tục giải mã lại 29 giống vừng bổ sung từ 12 quốc gia để nghiên cứu đa dạng di truyền của gien liên quan đến lipid.
Sesamin là một hợp chất furofuran lignan tan trong dầu thường có trong hạt vừng. Nhiều nghiên cứu tiến hành trên chuột đã cho thấy lợi ích sức khỏe khác nhau của sesamin. Hợp chất này được biết đến với khả năng đưa huyết áp về mức bình thường, giảm cholesterol, bảo vệ gan, và góp phần làm giảm cân. Sinh tổng hợp sesamin liên quan đến hai gien quan trọng mã hóa prôtêin dirigent (DIR) và piperitol/sesamin synthase (PSS), tương ứng. Trong nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, chất đồng đẳng DIR đã hiện diện ở vừng và cà chua, nhưng PSSs chỉ phát hiện thấy ở vừng, biểu thị cơ sở di truyền cho các sản phẩm cụ thể của vừng.